Verbetering van levenskwaliteit op de campus door biodiversiteit
Vandaag 22 mei is het een bijzondere dag: Internationale dag van de biodiversiteit. Een initiatief van de Verenigde Naties met als doel om mensen bewuster te maken van het belang van biodiversiteit. Ook Fontys heeft dit als een belangrijk agendapunt aangestipt. Fontys staat niet alleen stil bij biodiversiteit op deze specifieke dag, maar onderneemt júist daarbuiten veel actie om de biodiversiteit te verhogen. Hoe? Dat vertellen Jeroen Doreleijers, Harrie van Vessem, Simon Bergmans en onze ecoloog.
Dit artikel verscheen eerder op de website van Fontys.
© Fontys
Met biodiversiteit wordt de grote verscheidenheid van dieren- en plantensoorten en micro-organismen bedoeld. Het is volgens onze ecoloog erg belangrijk dat die er is. ‘Het is van grote meerwaarde voor de ecosysteemdiensten. Daarmee kijk je naar wat de natuur en de biodiversiteit oplevert voor de mens. Dan kun je denken aan de bestuiving van gewassen, waterinfiltratie, verbetering van de bodemkwaliteit of het onderdrukken van plaagsoorten als de eikenprocessierups.’ Ook absorbeert het lawaai uit de stad en zorgt het voor verkoeling. En niet geheel onbelangrijk: meer natuur zorgt voor meer geluk. ‘Mensen die in het groen leven, zijn vaak gezonder.’
Bomen, planten en wadi’s
Terug naar Fontys, of in dit geval Campus Rachelsmolen. Daar werd zelfs al tijdens de plannen voor de nieuwbouw druk overlegd met de landschapsarchitect om de biodiversiteit te vergroten. Jeroen Doreleijers, Projectleider Huisvesting: ‘De campus is ontworpen als een transitie tussen de landschappelijke Dommelvallei en het stedelijk gebied van Eindhoven. We willen met Campus Rachelsmolen bijdragen aan een groen en rainproof Eindhoven, waarmee we tegelijkertijd een boost geven aan de biodiversiteit en ontmoeting.’ Hoe dat er in de praktijk uitziet? Denk aan het planten van inheemse boomsoorten, of meerjarige, vaste planten en heesters. Maar ook het zaaien van kruiden, bloemen en het aanbrengen van wadi’s. ‘Die wadi’s zorgen er bijvoorbeeld voor dat het overtollige regenwater wordt opgeslagen en geleidelijk de grond in kan zakken, zonder dat het riool overbelast raakt. Ze maken de campus bestand tegen periodes van extreme neerslag en langdurige droogte en hitte.’
Groene daken
Inmiddels zijn er al 78 bomen geplant en heeft Jeroen de hekken rondom de campus weg laten halen. ‘Daardoor kun je een keertje rustig het hele terrein rondwandelen. Én het is goed voor de egel, die kan nu overal komen.’ En laat die egel nou ook een functie hebben in het ecosysteem. ‘Egels eten vaak insecten die ongewenst zijn, bijvoorbeeld slakken’, legt de ecoloog van Krinkels uit. ‘En dat is dus weer goed nieuws voor de planten.’ Ook met het onderhouden van de campus, zoals onkruidbestrijding, wordt er alleen maar gebruikgemaakt van milieuvriendelijke oplossingen. Harrie van Vessem, werkvoorbereider / calculator: ‘Chemische stoffen gebruiken we niet, we onderhouden het met borstelen of vegen door middel van hete lucht of water’. Ook met de bouw van het nieuwe gebouwen R11, R12 en R13 zelf is rekening gehouden met het vergroten van biodiversiteit. Jeroen: ‘Ten eerste zijn de gebouwen gasvrij, zijn er zonnepanelen en vleermuiskasten geplaatst en heeft één gebouw ook een sedum dak. We hebben bewust gekozen om op dat groene dak geen klimaatinstallaties te zetten, zodat het vanuit de andere gebouwen mooier oogt.’
Ook op de locatie Tilburg Stappegoor zijn al volop stappen gezet, vertelt facility coördinator Simon Bergmans. Hij werkt er alweer achttien jaar en heeft een achtergrond als hovenier. Dus qua bewustzijn over het belang van biodiversiteit, zit het bij hem wel goed. ‘Toen ik hier kwam waren er veertig prullenbakken en toch lag er overal rommel’, herinnert hij zich. ‘Er is gebleken dat minder prullenbakken juist meer effect hebben. En iedere dag met collega’s een rondje maken, helpt ook. Als je je in een schone omgeving bevindt, dan houd je die ook schoon.’ De omgeving van deze campus was al aardig groen. ‘Zo hebben we een vijvertje, een wadi. Maar daar is wel veel veranderd. We leggen een pad aan dat je hopelijk in de toekomst ook kunt reserveren voor een brainstormmeeting of lunch. Zo maken we mensen ervan bewust dat naar buiten gaan ook een optie is. Ook maaien we hier minder en denken we goed na over de beplanting, bijvoorbeeld planten die besjes dragen en daardoor vogels aantrekken. Ik zie echt al een verandering.’ Nog een manier om mensen ‘buiten te laten beleven’ is een klaslokaal in de open lucht. ‘Je inzetten voor biodiversiteit begint met bewustwording. Als mensen buiten zijn en zien wat hier groeit en bloeit, worden ze al snel enthousiast.’ Nog een voorbeeld dat Simon aanhaalt, het voedselbos dat samen met de Biologie-afdeling op poten is gezet. ‘Leuk voor mens én dier. En het mooie is dat we dit soort initiatieven echt gezamenlijk oppakken, daardoor gaat het veel meer leven.’
Rondzwervende peuken
Ondanks alle stappen die er al zijn gezet, valt er nog het een en ander te halen. Want ondanks de recycle-afvalbakken, blijven zwerfaval en peuken een aandachtspunt, geeft Harrie aan. ‘De campus is rookvrij, maar daardoor zie je veel peuken aan de randen liggen.’ Deze zogenaamde peuken-hotspots zijn al een keer aangepakt met Earth Day, waarbij vrijwilligers handen vol peuken in emmers gooiden. ‘Denk goed na als je een peuk of ander afval op de grond gooit, al helemaal in het groen. Dit onnatuurlijke materiaal wordt niet zomaar afgebroken en vervuilt de bodem. En bovendien: het is lelijk. Gooi het dus niet zomaar op de grond, maar in de daarvoor bestemde plek. Houd het groen schoon.’
Kwaliteit van leven
Om de aandacht voor biodiversiteit op campussen van het hoger onderwijs te vergroten, is de actie BioBlitzes gestart. Via de app Obsidentify kunnen studenten en medewerkers foto’s toevoegen van planten, bomen en struiken die ze op de campus zien. Het doel? 2000 waarnemingen van soorten scoren. Ook Fontys doet hieraan mee. Het is een belangrijke stap om bewust te worden van hoeveel natuur al aanwezig is op de campus, legt de ecoloog van Krinkels uit. ‘Uiteindelijk hebben we als doel op Fontys dat groen én grijs goed samengaan, zonder een harde scheiding tussen mens, dier en natuur. En die biodiversiteit zorgt daarvoor: het verbetert de kwaliteit van leven.’
Meer weten over het onderhoud op de campus van Fontys? Lees het hier!